مراقبت از بیماران آلزایمری در منزل | 8 نکته طلایی برای مراقبت از سالمند آلزایمری

آلزایمر یک بیماری پیچیده است که می تواند زندگی بیماران و اطرافیان آن ها را به شدت تغییر دهد. افراد مبتلا به آلزایمر با پیشرفت بیماری به کمک بیشتری برای انجام امور روزمره نیاز دارند. مراقبت در منزل برای بیماران الزایمری، پشتیبانی فردی در محیطی آشنا فراهم می کند که به آسایش، استقلال ود برنامه ریزی شخصی بیمار کمک می کند و گزینه ای عالی برای سالمندان آلزایمری خفیف تا متوسط است.

در ادامه به بررسی بیماری آلزایمر و نکات مراقبت از بیماران آلزایمری در منزل می پردازیم.

درک بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر، شایع ترین نوع زوال عقل، یک اختلال مغزی است که عمدتاً افراد مسن و سالمند را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری به مرور زمان پیشرفت کرده و به شدت حافظه، توانایی های شناختی و عملکردهای حیاتی دیگر را مختل می کند.

بیماری آلزایمر به دلیل مرگ سلول های مغزی رخ می دهد و عواملی مثل سن، ژنتیک و سبک زندگی در بروز آن نقش دارند. آلزایمر یک بیماری غیرقابل برگشت است که به تدریج توانایی انجام ساده ترین کارها را نیز از فرد می گیرد.

علائم رایج بیماری آلزایمر

• از دست دادن حافظه که زندگی روزمره بیمار را مختل می کند
• عدم توانایی در حل مسائل یا برنامه ریزی
• مشکل در انجام کارهای روتین
• گم کردن وسایل و ناتوانی در به به خاظر آوردن جای ان ها
• ضعف در قضاوت و تصمیم گیری
• کناره گیری از کار یا فعالیت های اجتماعی
• تغییرات در خلق و خو و شخصیت

مراحل بیماری آلزایمر

نمای کلی از پیشرفت بیماری آلزایمر

• آلزایمر در مراحل ابتدایی (خفیف)
• آلزایمر در مراحل میانی (متوسط)
• آلزایمر در مراحل پایانی (شدید)

مرحله اول: مرحله خفیف

در این مرحله بیمار آلزایمری، علائم واضحی ندارد و مانند ی فرد عادی رفتار می کند؛ مثلا رانندگی می کند، سر کار می رود، و سایر فعالیت های روتین رومزه اش را دارد انجام میدهد ولی ممکن است گه گاهی دچار فراموشی شود. این علائم ممکن است خیلی واضح نباشند، اما خانواده و دوستان نزدیک معمولاً متوجه تغییرات می شوند.

البته در این مرحله، پزشک نیز بعد از معاینه فرد تشخیص بیماری را می تواند بدهد.

مشکلات رایج در مرحله اول:

• پیدا نکردن کلمات یا نام های مناسب
• فراموش کردن نام افراد تازه معرفی شده
• مشکل در انجام وظایف اجتماعی یا شغلی
• فراموشی مطالبی که تازه خوانده شدهاند
• گم کردن وسایل با ارزش یا جا گذاشتن آن ها
• مشکل در برنامه ریزی

مرحله دوم: مرحله متوسط

مرحله میانی معمولاً طولانی ترین مرحله بیماری است و ممکن است سال ها ادامه داشته باشد. با پیشرفت بیماری آلزایمر، فرد به مراقبت بیشتری نیاز پیدا می کند.

آسیب به سلول های عصبی مغز ممکن است باعث شود فرد نتواند افکار خود را بیان کند یا کارهای روزمره را بدون کمک انجام دهد. در مرحله متوسط بیماری آلزایمر، فرد بیمار ممکن است به مراقبت تخصصی تر نیاز داشته باشد.

مشکلات رایج در مرحله دوم:

• فراموشی رویدادها یا سابقه شخصی
• خلق وخوی متغیر، گوشه گیری در موقعیت های اجتماعی یا ذهن
• ناتوانی در یادآوری اطلاعات شخصی مانند آدرس، شماره تلفن، دبیرستان یا دانشگاه
• سردرگمی درباره مکان یا روز
• نیاز به کمک در انتخاب لباس مناسب
• مشکل در کنترل مثانه یا روده.
• تغییر در الگوی خواب (مثلاً خوا روزانه و بی قراری شبانه)
• افزایش تمایل به پرسه زدن و گم شدن
• تغییرات شخصیتی و رفتاری مثل سوء ظن، توهم یا رفتارهای وسواسی و تکراری (مثل پیچاندن دست ها یا خرد کردن دستمال)

مرحله سوم: مرحله شدید

در مرحله پایانی، علائم زوال عقل شدید تر می شوند. فرد توانایی پاسخ به محیط اطراف، برقراری مکالمه و در نهایت حرکت را از دست می دهد. ممکن است هنوز کلماتی را بگوید، اما برقراری ارتباط درباره بیماری بسیار سخت می شود. با بدتر شدن حافظه و توانایی های شناختی، تغییرات شخصیتی شدیدی ایجاد شده و بیمار احتیاج به مراقبت کامل خواهد داشت.

مشکلات رایج در مرحله سوم:

• نیازمند به مراقبت شبانه روزی برای امور شخصی داشته باشد
• آگاهی از تجربیات اخیر یا محیط اطراف را از دست دهد
• توانایی راه رفتن، نشستن یا بلعیدن را از دست بدهد
• در برقراری ارتباط دچار مشکل شود
• در برابر عفونت ها، به ویژه ذات الریه، آسیب پذیر شود.

مراقبت در منزل برای بیماران آلزایمر چیست؟

مراقبت از بیمار آلزایمری در منزل به معنای دریافت حمایت از یک فرد مراقبت در منزل خودتان است. در بسیاری موارد، این مراقبت توسط اعضای خانواده یا داوطلبان انجام می شود.

وظایفی که یک مراقب بیمار آلزایمری باید انجام دهد عبارت اند از : کمک در انجام کارهای روزمره، تهیه غذا، مدیریت داروها، و فیزیوتراپی.

مزایای مراقبت در منزل

مراقبت سالمند آلزایمری در منزل محبوب ترین گزینه برای سالمندانی مبتلا به آلزایمر است که نیاز به مراقبت دارند. سالمندان مبتلا به آلزایمربیشتر از سالمندان عادی نیاز به مراقبت در منزل دارند، زیرا در محیط آشنا و پر از یادگارهایشان (مانند عکس ها و کتاب ها) قرار دارند. یک آطمایش که در سال 2013 انجام شده است نشان می دهد؛ افراد مبتلا به آلزایمر در منزل، سطح فعالیت، کیفیت زندگی و ارتباطات اجتماعی بالاتری نسبت به افرادی که در مراکز مراقبتی مانند خانه سالمندان زندگی می کنند، دارند.

برخلاف باور عمومی، مراقبت در منزل از بیمار آلزایمری معمولاً هزینه کمتری نسبت به خانه سالمندان یا مراکز پرستاری دارد.

حفظ حس استقلال و خود مختاری در مراکز مراقبتی سخت تر است، مخصوصاً اگر تصمیم انتقال به خانه سالمندان از طرف خود فرد نباشد. مراقبت در منزل به سالمندان اجازه می دهد تا جنبه هایی از زندگی قبلی خود را حفظ کنند..

مراقبت در منزل می تواند بر اساس نیازهای فرد مبتلا به بیماری آلزایمر تنظیم شده و با تغییر وضعیت او سازگار شود. مثلاً ممکن است ابتدا چند ساعت در هفته کمک برای خرید و نظافت دریافت کنید و به تدریج به مراقبت روزانه یا حتی مراقب شبانه روزی برسید.

زمانی که مراقبت از بیمار آلزایمری خود را در خانه انجام دهید؛ شخصا پرستار را انتخاب می کنید. کسی که با نیازها، شخصیت و شرایط شما یا عزیزتان هماهنگ باشد. این کار باعث می شود اگر بیمار نتواند با مراقب خود تعامل برقرار کند، مراقب را جایگزین کنید.

هزینه مراقبت از بیماران آلزایمری

هزینه و قیمت مراقب بیمار آلزایمری بسته به نوع مراقبی که انتخاب می کنید متفاوت است.( مراقب روزانه، شبانه، تمام وقت، نیمه وقت، و...)

چگونه در خانه از بیماران آلزایمر مراقبت کنیم

مهم است که هنگام مراقبت از فردی با بیماری آلزایمر انعطاف پذیر و صبور باشید.

• کاهش تنش ها و ناامیدی ها
• انعطاف پذیری
• ایجاد محیطی ایمن
• تمرکز بر مراقبت فردی

شرکت خدمات پرستاری پاکیزه کاران پارسیان می تواند به شما و عزیزتان کمک کند تا این توصیه ها را به کار ببندید و بهترین محیط و برنامه مراقبتی را بسازید. در ادامه 8 نکته برای مراقبت از بیمار آلزایمری در منزل آماده کرده ایم که در ادامه ذکر شده است.

نکات مراقبت از بیمار آلزایمری در منزل

ارتباط برای افراد مبتلا به آلزایمر و زوال عقل ممکن است دشوار باشد چون حافظه شان مشکل دارد. آنها ممکن است بی قرار، مضطرب و حتی عصبانی شوند. در برخی انواع زوال عقل، توانایی های زبانی آسیب می بیند و فرد ممکن است برای پیدا کردن کلمات درست مشکل داشته باشد یا نتواند خوب صحبت کند. ممکن است شما احساس ناامیدی کنید اما مهم است که درک کنید این بیماری باعث تغییر مهارت های ارتباطی شده است. برای آسان تر کردن ارتباطبه نکات زیر توجه کنید:

1. ایجاد یک خانه امن برای فرد مبتلا به آلزایمر

• در ابتدا خطرات فوری مانند نرده های لق، روشنایی ضعیف و سایر موارد را برطرف کرده و سپس به دیگر نکات ایمنی بپردازید.
• برای پیشگیری از سقوط، لبه پله ها را با نوارهای رنگ روشن مشخص کنید.
• با استفاده از تابلوهای رنگی یا عکس های ساده، مکان هایی مانند سرویس بهداشتی، اتاق خواب و آشپزخانه را مشخص کنید.
• استفاده از آینه ها را محدود کرده و محل قرارگیری آن ها را با دقت انتخاب کنید؛ تصاویر منعکس شده ممکن است فرد را گیج کند.
• رنگ دیوارها را روشن تر از کفپوش انتخاب کنید و از الگوهای شلوغ بپرهیزید.
• کابینت ها و کشوهای حاوی وسایل خطرناک یا شکستنی را با قفل ایمنی ببندید.
• دمای آبگرمکن را روی 29 درجه سانتی گراد تنظیم کنید تا از سوختگی جلوگیری شود.
• شیرهای آب گرم و سرد را با رنگ یا برچسب مشخص کنید.
• گوشه های تیز مبلمان را با محافظ پوشانده یا وسایل نوک تیز را حذف کنید.
• بر روی درهای شیشه ای کشویی یا پنجره ها برچسب هایی در سطح دید بچسبانید.
• از دتکتورهای دود و گاز استفاده کرده و مرتباً باتری های آن را بررسی کنید.
• از چراغ‌ های شب یا حسگرهای روشنایی اتوماتیک استفاده کنید.

خطر سقوط از  مکان های مرتفع در بیماران آلزایمری

• سالمندان مبتلا به آلزایمر به دلیل تغییر در درک، بیشتر در معرض خطر افتادن هستند.
• تغییرات ظاهری مانند اختلاف در کفپوش (فرش به کاشی) ممکن است برای آن ها مانند یک پله به نظر برسد و باعث زمین خوردن شود.
• وسایل خطرناک را قفل کرده یا از خانه خارج کنید:
• داروهای موجود در منزل را در مکانی دور از دسترس بیمار قرار دهید.
• مواد پاک کننده مثل: تینر، الکل، قرص های شوینده، و کبریت را دور از دسترس فرد قرار دهید.
• قیچی، ابزارآلات برقی را نیز در دسترس شان قرار ندهید.

ایمنی در آشپزخانه برای بیماران آلزایمری

• برچسب هایی با عبارت “ایست!” یا “لمس نکن – خیلی داغ!” کنار اجاق، توستر و وسایل داغ نصب کنید.
• مواد غذایی داخل یخچال را مرتب بررسی و فاسدها را دور بریزید.
• میوه ها و سبزیجات مصنوعی یا مگنت های غذایی را حذف کنید؛ ممکن است فرد آن ها را خوراکی تلقی کند

2.یک برنامه روزانه ثابت ایجاد کنید

برنامه روزمره منظم می تواند حس آشنایی را برای فرد ایجاد کند. ابتدا روتین روزانه بیمار را مشاهده کنید و الگوهای خلق و خو و رفتار او را بررسی کنید. این اطلاعات به شما کمک می کند انتظارات خود را تنظیم و برنامه مراقبتی درستی داشته باشید. برای مثال، اگر صبح ها کمتر دچار حواس پرتی است و همکاری بهتری دارد، تنظیم برنامه برای استفاده از این ساعات هوشیاری فرد م تواند کل روز را آسان تر کند. . در بعضی موارد، برخی تغییرات مانند تغییر مراقب یا محیط غیرقابل اجتناب است این تغییرات را به آرامی اعمال کنید تا فرد بیمار فرصت تطبیق داشته باشد.

3. نکات ارتباطی با بیماران آلزایمر را یاد بگیرید

ارتباط با فردی که آلزایمر دارد می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، اما بخش زیادی از کار مراقب بیمار آلزایمری به تفاهم متقابل بستگی دارد. بدون ارتباط واضح و درست، هر دو طرف یعنی مراقب و بیمار؛ احساس ناامیدی و سوءتفاهم می کنند. با تمرین و صبر، می توانید رابطه خود را به عنوان مراقب با فرد بیمار بهبود ببخشید و انجام کارهای روزانه را آسان کنید:

• از کلمات ساده و جملات کوتاه استفاده کنید و با لحنی آرام و ملایم صحبت کنید.
• آرام و واضح صحبت کنید، اما با بیمار مثل کودک صحبت نکنید.
• احترام را حفظ کنید؛ طوری صحبت نکنید که انگار او حضور ندارد.
• حواس پرتی ها و صداهای پس زمینه مانند تلویزیون یا رادیو را کاهش دهید تا بیمار بتواند بهتر تمرکز کند.
• اجازه دهید به اندازه کافی وقت داشته باشد تا پاسخ دهد و او را قطع نکنید.
• اگر متوجه نشدید چه می گوید، به سرنخ های غیرکلامی و محیط اطراف او توجه کنید.
• یاد بگیرید چگونه حرکات، توصیفات و جایگزینی ها را تفسیر کنید.
• به جای پرسیدن سؤال های باز، گزینه های محدود ارائه دهید.

4. تغذیه بیماران آلزایمری

برخی بیماران آلزایمر تمایل دارند همیشه غذا و تنقلات بخورند، در حالی که بعضی دیگر تمایلی ندارند و در تامین کالری و مواد مغذی مشکل دارند. غذا خوردن و نوشیدن علاوه بر حواس، نیازمند هماهنگی حرکات ظریف است که ممکن است به دلیل فرایندهای پیری و بیماری دچار مشکل شود. انجام برخی تغییرات در وعده های غذایی می تواند به حفظ تغذیه و وزن سالم آن ها کمک کند.
اجازه دهید بیمار انتخاب کند چه غذایی می خواهد، اما تعداد گزینه ها را محدود نگه دارید. غذاهای متنوع از نظر طعم، بافت و رنگ پیشنهاد کنید.

• به چندین وعده در روز تبدیل کنید. به جای یکی دو وعده غذایی مقدار غذا را در حجم کمتر ولی وعده های بیشتر تبدیل کنید، زیرا حجم زیاد غذا ممکن است بیمار را گیج کند.
• غذاهای قابل خوردن با دست مثل ساندویچ های کوچک، مرغ سوخاری و قطعات میوه نیز گزینه خوبی هستند.
• برای نوشیدن، از نی یا لیوان های دردار استفاده کنید تا کار راحت تر شود و ریخت و پاش کمتر باشد.
• با پیشرفت بیماری، مراقب افزایش خطر خفگی و آسپیراسیون (ورود غذا یا مایع به ریه ها) به دلیل مشکلات بلع باشید.

5. پیدا کردن فعالیت های جذاب و تشویق به حضور در جمع

فعالیت ها و سرگرمی هایی که با علایق و توانایی های عزیزتان/بیمارتان مطابقت دارد را در برنامه روزانه قرار دهید. بهتر است روی مهارت های فعلی تمرکز کنید تا یادگیری چیزهای کاملاً جدید.

• به بیمار کمک کنید فعالیت ها را شروع کند و مراحل آن را به قدم های کوچک تقسیم کنید.
• اگر نشانه های بی قراری یا عصبانیت دیدید، به آرامی کمک کنید یا توجهش را به چیز دیگری جلب کنید.
• برای حفظ مهارت های عملکردی، افزایش حس کنترل شخصی و استفاده مفید از زمان، سعی کنید او را در کل فرایند فعالیت مشارکت دهید؛
• مثلاً در زمان غذا، اجازه دهید در آماده سازی غذا، چیدن میز و تمیز کردن مشارکت کند.
• برای حفظ مهارتهای عملکردی، افزایش حس کنترل شخصی و استفاده مفید از زمان، سعی کنید او را در کل فرایند فعالیت مشارکت دهید؛
• مثلاً در زمان غذا، اجازه دهید در آماده سازی غذا، چیدن میز و تمیز کردن مشارکت کند

6. مطالعه رفتارهای آلزایمر و نحوه مدیریت آنها

بسیاری از بیماران آلزایمر بعدازظهرها و عصرها بی قرار، مضطرب و زودرنج می شوند. این وضعیت را سندروم غروب یا sundowning مینامند. پیشنهاد های زیر به مدیریت این تغییرات خلق و خو و مشکلات خواب کمک می کند:

• تشویق به ورزش و فعالیت های بدنی در اوایل روز، چون باعث بهبود کیفیت خواب می شود.
• محدود کردن خواب های روزانه، اما اطمینان از استراحت کافی. خستگی می تواند بی قراری عصرگاهی را تشدید کند.
• ایجاد محیطی آرام در شب با کاهش فعالیت های خانوادگی، حذف صداهای بلند، پخش موسیقی آرامش بخش و کاهش تماشای تلویزیون.
• اگر تاریکی و سایه ها باعث ترس یا رفتارهای سندروم غروب می شوند، نورپردازی مناسب در خانه را حفظ کنید.

7. حمام کردن

برای بسیاری از بیماران آلزایمر، حمام کردن تجربه ای ترسناک و گیج کننده است. ممکن است فکر کنند به تازگی حمام کرده اند، اما در واقع آخرین بار چند روز یا حتی چند هفته پیش بوده است. ممکن است فرایند حمام را درک نکنند یا از آب و احتمال زمین خوردن بترسند. حساس بودن به این موضوعات و برنامه ریزی قبلی می تواند حمام را برای بیمار راحت تر کند.

• قبل از شروع، دمای آب را تست کنید.
• خطرات ایمنی را با استفاده از دوش دستی، صندلی حمام، میله های نگهدارنده و فرش های ضد لغزش کاهش دهید. هرگز بیمار را تنها در وان یا دوش نگذارید.
• اگر به کمک نیاز دارد، با آرامش حرکت کنید و مراحل را به او بگویید. اجازه دهید تا جایی که می تواند کمک کند.

8. لباس پوشیدن

پوشیدن لباس شاید ساده به نظر برسد، اما بیماران و مراقبان آلزایمر با چالش های خاصی روبرو هستند. کاهش توانایی جسمی و شناختی باعث می شود فرد زمان تعویض لباس های کثیف، انتخاب لباس مناسب و پوشیدن یا درآوردن لباس و کفش را به سختی تشخیص دهد. کاهش این مشکلات می تواند حس کنترل و استقلال عزیزتان را افزایش دهد.

• قبل از بیرون رفتن یا قرار ملاقات، زمان اضافی اختصاص دهید تا او تا حد امکان خودش لباس بپوشد بدون اینکه تحت فشار باشد یا عجله کند.
• اجازه دهید از بین چند گزینه محدود لباس مورد علاقه اش را انتخاب کند. اگر لباس یا مدل خاصی دوست دارد، چند دست از آن بخرید یا همان مدل را در رنگ های مختلف تهیه کنید.
• بخشی از لباس ها را در اتاقی جدا نگهداری کنید تا تعداد گزینه ها کم شود. گزینه های زیاد بیماران آلزایمر را گیج می کند. فقط چند دست لباس در کمد یا کشوی لباس نگه دارید.
• لباس ها را به ترتیب پوشیدن بچینید تا روند را برای او ساده کنید.
• لباس هایی انتخاب کنید که راحت، آسان برای پوشیدن و درآوردن و آسان برای شستشو باشند. لباس های کمکی با کمر کشی و چسب دار به جای دکمه، زیپ و بند کفش از مشکلات جلوگیری می کنند.

کلام اخر:

مراقبت از بیماران آلزایمری در منزل نیازمند صبر، آموزش، و حمایت حرفه‌ای است. حضور یک پرستار مجرب نه‌ تنها به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌ کند، بلکه فشار روحی و جسمی خانواده را نیز کاهش می‌دهد. با شناخت درست بیماری و تکیه بر مراقبت‌های تخصصی، می‌توان محیطی امن، آرام و باکرامت برای این بیماران عزیز فراهم کرد.